Wat moet ik doen tijdens en na een overval?

Het meemaken van een overval is een heel ingrijpende gebeurtenis. Helaas komt het vaker voor dan je denkt: per jaar komen er ruim duizend bedrijfsovervallen voor. Dit aantal is exclusief (winkel)diefstallen. Tijdens een overval is het belangrijk dat je de kans op escalatie beperkt: voor jezelf, je personeel en jouw bedrijf. Probeer een confrontatie met de dader(s) zoveel mogelijk te vermijden en maak gebruik van de onderstaande tips om de impact van de overval te minimaliseren. Zowel tijdens als na het incident.

In het kort

1. Denk aan het RAAK-principe
2. Beperk de confrontatie;
3. Observeer de daders;
4. Negeer de drang fysiek in te grijpen;
5. Na de overval: accepteer de situatie en kom in actie;
6. Neem contact op met de politie

1. Denk aan het RAAK-principe

Gaat het ondanks alle voorzorgsmaatregelen toch mis en word je overvallen, onthoud dan de vier gouden regels van het RAAK-principe:
Rustig blijven.
Aanvaard de bevelen en volg die snel en kalm op.
Afgeven van het geld of de goederen waarom gevraagd wordt.
Kijk goed en probeer een signalement op te nemen voor de politie.

Vaak is het lastig om weloverwogen op een overval te reageren. Het kan zelfs onrechtvaardig aanvoelen om ‘mee te werken’. Het doel van de RAAK-principe is tweeledig: het zorgt ervoor dat de dader zo snel mogelijk en met zo min mogelijk schade vertrekt. Daarnaast kun jij door een rustige houding het signalement gedetailleerd opnemen, zodat je de politie later goed kunt informeren over de dader.

2. Beperk de confrontatie

Is de dader aanwezig, dan is het belangrijk om een kalme, beheerste sfeer te creëren. Dat is best lastig, aangezien de situatie stressvol is. Probeer rustig te blijven en geen discussie met de dader(s) aan te gaan. Negeer persoonlijke beledigingen of dreigementen en onderdruk de drang om fysiek geweld te gebruiken. Jouw hoofddoel is om slachtoffers te voorkomen en de dader(s) zo snel mogelijk te laten vertrekken.

Volg de training 'Laat je niet overvallen'

Doe de gratis online training ‘Laat je niet overvallen’ van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV)

Je leert hoe je een overval kunt voorkomen, hoe je het beste kunt handelen als het toch gebeurt en wat je daarna kunt doen.

Ga naar de training

3. Observeer de dader(s)

Vermijd oogcontact, speel geen held en werk de daders niet tegen om escalatie te voorkomen. Is het mogelijk om onopvallend een overvalalarm aan te zetten? Zet deze dan aan, maar twijfel je ’n beetje en weet je niet zeker of het ongezien kan? Niet doen.

Werk mee en observeer gelijktijdig – maar niet opvallend – de overvaller(s). Ga niet staren, maar probeer het signalement goed in je op te nemen. Dit is natuurlijk waardevol voor het latere politiewerk. Bekijk ook wat de dader aanraakt en raak die plekken zelf niet aan. Op die manier kan de politie de juiste vingerafdrukken verzamelen.

4. Negeer de drang om fysiek in te grijpen

Wees je ervan bewust dat een overal uiteenlopende emoties bij je kan oproepen. Het gevoel van machteloosheid en ondergaan van deze onrecht kunnen jou prikkelen om fysiek in te grijpen. Probeer niet toe te geven aan die drang, omdat de situatie nog dreigender kan worden voor jouzelf en de andere aanwezigen. Bereid jezelf mentaal alvast voor om na de overval in actie te komen.

5. Na de overval: accepteer de situatie en kom in actie

In een bedreigende situatie zoals een overval geeft jouw lichaam soms een automatische overlevingsreactie: vechten, vluchten of bevriezen. In extreme situaties vertonen mensen soms ander gedrag dan ze van zichzelf gewend zijn. Neem het jezelf dus niet kwalijk, als je anders reageert dan je zou willen. Na een overval kun je misschien emotioneel reageren, dat komt vaak voor. Dus accepteer het en kom vervolgens in actie om de dader(s) snel achter slot en grendel te krijgen.

6. Neem contact op met politie

Bel direct 112 en geef de overval en locatie door. Vermeld de (bijzondere) kenmerken van de dader, de vluchtrichting en zo mogelijk het kenteken van het vluchtvoertuig, zodat de politie direct in actie kan komen.
Zorg daarna dat de lijn vrij is, zodat je telefonisch bereikbaar bent.
Sluit de locatie af. Wacht buiten op de politie en laat niemand anders binnen. Op die manier blijven alle sporen en de plaats van delict zo intact mogelijk.
Geef niemand anders dan de politie informatie over wat er is gebeurd.
Stel de aanwezigen (getuigen van de overval) gerust en vraag of ze willen getuigen.

N.B.: Durf je geen bedrijfsoverval door te geven aan de politie? Neem dan contact op met Meld Misdaad Anoniem.

Maak gebruik van Slachtofferhulp

Na een ingrijpende gebeurtenis zoals een overval kun je (later) last krijgen van stressklachten. Deze klachten kun je zowel mentaal als fysiek ervaren. Denk bijvoorbeeld aan slaapstoornissen, hyperventilatie, paniekaanvallen en hoofdpijnklachten.
Slachtofferhulp is er voor jou en anderen die heftige situaties hebben meegemaakt. Deze organisatie helpt bij de verwerking van wat er gebeurd is, maar ook bij de juridische afhandeling van de overval. Deze gratis dienstverlening heeft velen geholpen, ook mensen die vooraf dachten dat ze het zelf konden verwerken. Maak er dus gebruik van!